RO-opleidingen: hoe worden die geaudit?

De post-graduateopleidingen van de Universiteit van Amsterdam (Executive MSc of Internal Auditing) en de Erasmus Universiteit Rotterdam (Internal Auditing & Advisory) zijn dit jaar geaccrediteerd. Giulio Ockels en Cees van Buuren voerden deze accreditatie uit in opdracht van de SVRO. Over de aanpak, de uitkomsten en de uitdagingen voor de opleidingen.

Stel jullie zelf even voor

Giulio Ockels (GO): “Ik werk als internal auditor bij de Sociale Verzekeringsbank. Daar voer ik met name operational audits uit. Daarvoor werkte ik bij de internal auditafdeling van ProRail. Ook heb ik als consultant bij ACS gewerkt. Ik heb de RO-opleiding aan de Universiteit van Amsterdam (UvA) gevolgd en ben nu een aantal jaren actief als scriptiebegeleider bij de EUR. Tot slot ben ik bezig met promotieonderzoek aan de Rijksuniversiteit Groningen. Mijn onderzoek is gericht op gedragsmatige factoren die bijdragen aan de prestaties van teams.”

Cees van Buuren (CvB): “Ik heb een onderwijsachtergrond. Ik zeg weleens gekscherend: ik heb al 57 jaar ervaring met onderwijs. Ik heb in de klas gezeten, voor de klas gestaan en naast de klas gestaan. Ik ben begonnen als docent Nederlands en wiskunde en heb later als docent bedrijfseconomie en logistiek management gedoceerd. Daarna heb ik verschillende managementfuncties vervuld. De laatste zeven jaar werk ik als internal auditor bij hogeschool Inholland. Ik werk daar nu bijna dertig jaar. Net als Giuilo heb ik de RO-opleiding gevolgd aan de UvA. In plaats van voor de banken staan ben ik toen weer in de banken gaan zitten. Studeren en zeker weer een scriptie schrijven was wennen. Dat had ik al een lange tijd achter me gelaten. Mijn ervaring als scriptiebegeleider bij Inholland heeft mij geholpen bij het schrijven van mijn scriptie.”

Wat is de reden voor de accreditatie?

GO: “De voornaamste reden is het gegeven dat een afgestudeerde de RO-titel mag voeren. Als studenten een titel kunnen voeren, dan moet die titel natuurlijk wel van een bepaald niveau zijn. Dit niveau moet je terugzien in de kwaliteit van de opleidingen. De lat voor de RO-opleidingen ligt dus hoog. Door de kwaliteit van het onderwijs hoog te houden, blijft ook de titel een sterk merk. Daarbij is de opleiding een belangrijke factor voor een sterke titel, maar natuurlijk niet de enige factor die meespeelt. Naast de opleiding geldt ook een ervaringseis voor het voeren van de titel.”

CvB: “Volgens mij zijn in de beginjaren negentig de RO-opleidingen gestart, eerst in Rotterdam en daarna zijn ze in Amsterdam aan de slag gegaan.”

Cees van Buuren: “In België en Duitsland hebben ze al een hoogleraar internal audit. Die zouden we in Nederland ook moeten hebben”

Wat houdt een accreditatie in?

CvB: “De Stichting Verenigde Register Operational Auditors (SVRO) is de opdrachtgever voor de accreditatie. Vanuit de SVRO is het normenkader aangereikt. Dit normenkader hebben we langs beide opleidingen gehouden. Dit doen we door enerzijds een documentstudie uit te voeren, en anderzijds door interviews met aan de opleiding verbonden medewerkers. Per opleiding zijn we ongeveer twee dagen bezig geweest met documentstudie en ongeveer twee dagdelen met interviews op locatie. Er is daarbij met een self assessment gewerkt dat, na bestudering van de resultaten, ook leidend is geweest voor de interviews.”

GO: “Veel van het referentiekader gaat uit van de kwaliteitsborging binnen de opleiding. Ofwel, hoe waak je er binnen de opleiding voor dat voldoende kwaliteit wordt geleverd en welke maatregelen neemt de opleiding om te blijven verbeteren. Het doel daarbij is onder andere om de laatste ontwikkelingen in de markt en op het vakgebied te volgen en te incorporeren binnen de opleiding.”

CvB: “Met de accreditering en de hantering van het normenkader wordt beoogd de goede resultaten van de opleidingen te borgen. Het normenkader is opgezet op aangeven van de SVRO. Het betreft een eigen normenkader en niet het normenkader van de Nederlands Vlaamse Accreditatie Orgaan (NVAO). De NVAO accrediteert hogescholen en universiteiten in Nederland en België op wettelijke basis. De NVAO-accreditatie vindt eens in de vier jaar plaats. De UvA heeft ook een NVAO-toetsing afgelegd, hierdoor mogen zij aan geslaagden de mastertitel geven.
Wat wij verder belangrijk vinden is dat de opleidingen een visie hebben op (de ontwikkelingen in) het vakgebied van auditing en op welke manier deze visie vertaald is naar de inrichting van de opleiding. Kortom, wat doe je er als opleiding aan om voorop te blijven lopen? Daarbij is het goed dat nieuwe ontwikkelingen, zoals data-analytics, ook daadwerkelijk een plek krijgen binnen de opleidingen.
Als een opleiding de accreditatie niet haalt, dan moeten zij een verbeterplan opstellen. Indien doelen van het verbeterplan niet worden gerealiseerd, dan kan de SVRO uiteindelijk besluiten om de studenten van deze opleiding niet in te schrijven in het register.”

Wat is jullie opgevallen?

CvB: “Bij de accreditatie is niet zozeer gekeken naar de kwaliteit van de referaten. Bij een accreditatie door de NVAO wordt daar wel standaard naar gekeken. Dit gaat dan via een steekproef. De RO-accreditatie is meer gericht op het kwaliteitssysteem. Wat ons het meest is bijgebleven, is dat er bij de opleidingen sprake is van een sluitende PDCA-cyclus. Eigenlijk vormen de opleidingen in die zin een goed voorbeeld voor andere organisaties.”

Zijn er verbeterpunten?

GO: “Een verbeterpunt is het volgende: de toelatingseis voor de RO-opleiding is formeel een MSc- of MA-titel. Uitzonderingen zijn mogelijk, maar deze uitzonderingen worden niet helder uitgedragen door de opleidingen. Geïnteresseerden met een hbo-diploma zouden beter geïnformeerd kunnen worden over hun mogelijkheden en het traject dat zij moeten doorlopen om toch toegelaten te worden. Verder zijn wij wel erg te spreken over hoe de opleidingen aan het accreditatietraject hebben deelgenomen. De informatie die door de universiteiten is aangeleverd in het kader van het self assessment was erg goed. Daardoor liepen de interviews op locatie soepel en is het traject goed doorlopen. Alle gesprekspartners waren ook goed voorbereid op het interview.”

Giulio Ockels: “De promotie van de opleiding is een uitdaging. De relevantie van de RO-titel mag meer worden uitgedragen”

Kunnen jullie iets meer vertellen over het referentiekader?

GO: “Centraal staat de wijze waarop invulling wordt gegeven aan de kwaliteit van de opleiding en hoe deze wordt gewaarborgd. Er is aandacht voor:

• de eindkwalificaties, dus dat het onderwijs aansluit bij het Nederlandse gedachtegoed over managementcontrol en het IIA-competentieraamwerk;
• op welke manier de opleidingen de ontwikkelingen in de buitenwereld en in het vakgebied in de gaten houden en hoe de opleidingen zorgen dat relevante ontwikkelingen meegenomen worden binnen de aangeboden vakgebieden;
• de kwaliteit van de mensen, waaronder de docenten;
• minimaal twee studiejaren (uitzondering RA en RE);
• de ontwikkeling van kennis en vaardigheden om in te spelen op de beroepspraktijk van de internal auditor (maar ook breder), de internal auditor moet dus breder leren kijken dan alleen het vakgebied;
• een adequaat systeem van toetsing/tentaminering, dus niet alleen schriftelijke tentamens, ook de aanwezigheid van feedback (evalueren);
• de aanwezigheid van voldoende faciliteiten.”

CvB: “Ik vind de onderdelen dat studenten de garantie over de continuïteit van de opleiding hebben en dat de opleiding over voldoende faciliteiten beschikt, eigenlijk een basisvoorwaarde. Die zijn qua criteria niet specifiek relevant voor de RO-opleiding. Wat ik belangrijk vind is of de opleiding een duidelijke visie heeft en of ze voldoende in staat is deze visie ook te incorporeren binnen de opleiding. Het hebben van de juiste docenten is daarbij belangrijk. Doet de wijze van toetsing recht aan het vakgebied en de opleiding? Dat zijn voor mij belangrijke elementen.”

Zien jullie een ontwikkeling in de opleidingen?

GO: “De Erasmus Universiteit (EUR) heeft een onderzoeksbureau ‘e-Bridges’. Dit onderzoeksbureau voert innovatief onderzoek uit. Hiermee loopt de EUR voorop in het vakgebied en kunnen ze gaan bepalen hoe de ontwikkelingen in auditland eruit gaan zien. De EUR is duidelijk met de toekomst aan de slag gegaan. Ze willen niet alleen de ontwikkelingen volgen, maar ook de ontwikkelingen mede-inzetten. Wat bij beide opleidingen goed gaat, is het oppakken van de uitkomsten van evaluaties. Daar wordt echt iets mee gedaan. Als didactische vaardigheden van docenten tegenvallen dan heeft dat ook consequenties. Dat vind ik sterk.”

Zijn er verschillen in de opleidingen?

CvB: “In de kern zijn er meer overeenkomsten dan verschillen. Verschillen zijn er meer op het gebied van accenten binnen de vakgebieden. We hebben goed gekeken naar de wijze waarop docenten worden geëvalueerd en hoe uitkomsten van evaluaties worden opgepakt. Dit gebeurt bij beide opleidingen. Bij beide opleidingen is de deskundigheid van de docenten aantoonbaar gebleken.”

Wat zijn de grootste uitdagingen voor de opleidingen?

GO: “De promotie van de opleiding is een uitdaging. De relevantie van de RO-titel mag meer worden uitgedragen. Hier zouden de opleidingen en de SVRO meer aan kunnen doen.”

CvB: “Je kunt ervoor zorgen dat de opleidingen meer gaan samenwerken. Het oprichten van een leerstoel internal audit kan een gezamenlijk initiatief zijn. In België en Duitsland hebben ze al een hoogleraar internal audit. Die zouden we in Nederland ook moeten hebben. Deze kan als verbindende schakel tussen beide opleidingen en de SVRO/IIA acteren. Dat is een mooi doel om naar toe te werken.”