“Permanente educatie zou geen verplichting moeten zijn”

“Kennis veroudert waar je bij staat.” Aldus Beate Numan, sectormanager operational audit bij de auditdienst Rijk en voorzitter van de SVRO en bestuurslid bij IIA Nederland. Over het belang van permanente educatie, verplichte PE-punten en waarom de auditor het opdoen van kennis niet als een ‘moetje’ moet zien.

Wat is uw achtergrond?

“Qua opleidingen heb ik technische bedrijfskunde gedaan aan de Hanzehogeschool Groningen gevolgd door een studie bedrijfskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen. Op het gebied van auditing heb ik de RO-studie aan UvA gevolgd en ik ben CIA gecertificeerd.”

En uw werkervaring?

“Mijn eerste auditwerkervaring heb ik opgedaan bij Canon Europa. Ik ben daar eigenlijk bij toeval ingerold en ben toen ook gestart met de RO-opleiding. In 2002 ben ik bij de Rijksoverheid begonnen, als auditor bij het ministerie van Justitie. Na tien jaar heb ik de overstap gemaakt naar de Auditdienst Rijk (ADR) bij het ministerie van Financiën. Daar geef ik nu leiding aan een groep van circa zestig operational auditors die Rijksbreed onderzoeken uitvoeren.”

“Sinds 2018 ben ik ook lid van het IIA-bestuur. Binnen het bestuur richt ik mij op de Rijksoverheid en ben ik betrokken bij de IIA Academy. Verder ben ik de linking pin naar het SVRO waar ik nu ruim twee jaar voorzitter ben. Vanuit die rol zit ik in de program board van de RO-opleiding van de universiteit van Amsterdam. Daar houden wij ons onder andere bezig met de ontwikkelingen in vakgebied ten behoeve van het curriculum van de opleiding. Een ander SVRO-bestuurslid, Patrick Beekhuizen, neemt deel aan het curatorium van de RO-opleiding van de Erasmus.”

Wat is eigenlijk het belangrijkste doel van permanente educatie?

“Kennis veroudert waar je bij staat. Met andere woorden, je moet de ontwikkelingen en innovaties in je vakgebied bijhouden om mee te kunnen komen. En daarvoor moet je jezelf permanent uitdagen om je kennis en vaardigheden te verbreden en te verdiepen.”

Hoe is de PE-plicht voor RO’s ontstaan?

”De SVRO beheert het RO-register en hecht er waarde aan dat de ingeschreven RO’s continu hun vakkennis en vaardigheden op peil houden. Daar komt de PE-plicht voor RO’s vandaan en daarvoor voert de SVRO de PE-steekproef uit en accrediteert de twee RO-opleidingen. Toezicht door de SVRO op de kwaliteit van deze opleidingen vindt plaats door een periodieke evaluatie door een benoemde toetsingscommissie. Terug naar de vraag, jullie benadrukken het verplichte karakter van permanente educatie; en zo zou je het als internal auditor niet moeten zien en ervaren.”

“De vaardigheden om kennis toe te passen is belangrijk. Je kunt een expert zijn op een bepaald gebied, maar als je het niet goed ‘over de bühne’ krijgt, komt je boodschap niet (goed) over”

Waarom niet eigenlijk?

“Inderdaad moet je veertig PE-punten halen per jaar, waarvan er twintig gestructureerd zijn. Sommige auditors zien dat wellicht als een ‘moetje’. Ik vind het belangrijk dat mensen hun vakgebied bijhouden en dan gaat permanente educatie vanzelf. Leidinggevenden mogen verwachten dat mensen dat doen op een manier die bijdraagt aan hun werk en wat relevant is voor hun praktijk op dat moment. Als je echt passie voor het vak hebt en wilt blijven groeien in je rol, is het opdoen van kennis en vaardigheden een relevante aanvulling op je huidige ‘ik’. Nieuwsgierigheid naar (zelf) ontwikkeling en innovatie voedt deze behoefte; met uiteindelijk ook meer toegevoegde waarde voor de organisatie en de samenleving.”

Welke trainingen hebt u gevolgd om aan uw PE-punten te komen in 2021?

“Ik ga zelf meestal naar de RO Masterclass en het IIA Congres om mijn netwerk goed in stand te houden en de nieuwste ontwikkelingen mee te krijgen. Soms volg ik een specifieke training van het IIA, zoals effectief sturen op gedrag. Naast eigen webinars, vaktechnische bijeenkomsten en cursussen organiseren wij vanuit de ADR een eigen tweedaagse summercourse in congresvorm waarvoor we topambtenaren en belangrijke sprekers uit het auditvak uitnodigen, gecombineerd met collega’s die workshops verzorgen. Omdat de ADR een grote auditorganisatie is, kunnen we dit met onze eigen mensen organiseren.”

“Het mooie van de afgelopen periode in coronatijd vind ik dat zowel de ADR als de IIA Academy goed in staat zijn gebleken om digitaal trainingen en bijeenkomsten te organiseren. Dit zijn zomaar wat voorbeelden, maar ik doe nog meer, bijvoorbeeld het voorzitten van ons eigen vaktechnisch overleg, mijn rol binnen het IIA-bestuur, bij de SVRO of het volgen van specifieke managementtrainingen.”

Welke trainingen worden veel gevolgd?

“We zien dat er veel trainingen worden gevolgd die direct van toepassing zijn op het werk van de auditor zelf. Voorbeelden zijn data-analyse, methoden en technieken, schriftelijk rapporteren en andere communicatievaardigheden. Meer inhoudelijk zien we thema’s als verandermanagement, environmental, social & governance (ESG) en cultuur en gedrag vaker voorbijkomen. Als laatste worden congressen en masterclasses veelvuldig bijgewoond. En natuurlijk zien we een stijging in het digitale aanbod.”

Zijn er ook blinde vlekken in het opleidings- en trainingspallet?

“Die vraag vind ik moeilijk met ja of nee te beantwoorden omdat het opleidings- en trainingspallet heel breed is. Wat ik wel zie, is dat het doel van trainingen vaak een verdieping van het bestaande kennis- en ervaringsniveau is. Specialistische kennis waarmee je aan de slag kunt. Verbreding van het perspectief en de persoonlijke ontwikkeling vindt ook steeds meer on the job en geleidelijk plaats. Veel opleidingen worden gevolgd om specialistische kennis op te doen, terwijl de vaardigheden (soft skills) om deze kennis toe te passen net zo belangrijk is. Je kunt een expert zijn op een bepaald gebied, maar als je het niet goed ‘over de bühne’ krijgt, komt je boodschap niet (goed) over.”

“Een belangrijke recentelijke wijziging in het SVRO PE-reglement is het vervangen van twintig geaccrediteerde punten door twintig gestructureerde punten”

En verplicht bepaalde onderwerpen trainen?

“Dat is een goede vraag. Het trainen van verplichte onderwerpen en vaardigheden kennen we nog niet in de RO-praktijk, zoals bijvoorbeeld wel het geval is voor CIA-gecertificeerden die twee uur per jaar verplicht aan het onderwerp ethiek moeten besteden. Het SVRO Reglement Permanente Educatie Register Operational Auditors (PE-reglement) biedt deze ruimte echter wel. Bij het toekennen van de RO-titel kijkt de SVRO naar het aantal werkjaren, met voor de operational auditor relevante werkzaamheden, en niet of bepaalde onderwerpen in die jaren wel of niet ‘geraakt’ zijn. Uiteraard is een voorwaarde voor inschrijving in het register een volledig afgeronde RO-opleiding. Een belangrijke recentelijke wijziging in het SVRO PE-reglement is het vervangen van twintig geaccrediteerde punten (van de in totaal veertig punten per jaar) door twintig gestructureerde punten.”

Waarom?

“Heel veel relevante trainingen en opleidingen voor RO’s worden door niet-geaccrediteerde organisaties gegeven. Om deze zinvolle trainingen meer binnen het gezichtsveld van de auditor te brengen, is besloten om de geaccrediteerde punten te vervangen door gestructureerde punten. Met gestructureerde punten bedoelen we dat educatie aantoonbaar moet bijdragen aan de kennis, vaardigheden en/of competenties van de RO, de doelstelling en inhoud van de training duidelijk en eenduidig zijn en er na afronding een bewijs van deelname (met tijdsbesteding) wordt verstrekt. Een actieve bijdrage aan het internal/operational-auditingvakgebied, zoals het geven van trainingen en het doen van vaktechnisch onderzoek, kwalificeert zich ook als zijnde gestructureerd.”

Moet je als RO eigenlijk van alle markten thuis zijn?

“Nee, maar als RO kun je wel voor veel verschillende auditobjecten gevraagd worden. Echter, je hebt lang niet altijd verstand van bijvoorbeeld zowel financieel beheer als IT, cultuur en gedrag, et cetera. Een goede RO heeft echter wel een belangrijke basis voor het ontwerpen, uitvoeren en rapporteren van een audit.

De benodigde specialistische kennis kan mogelijk wel verdeeld zijn over verschillende personen in de organisatie, die gezamenlijk een audit in teamverband kunnen uitvoeren (integrated auditing). Bij kleine IAF’s werkt dit vaak weer niet zo en zal externe expertise ingehuurd moeten worden, of zullen andere collega’s ingeschakeld moeten worden om alle onderzoekselementen voldoende af te dekken.”

Wat wilt u nog meegeven aan elke auditor?

“Niet alleen het auditvak is continue in ontwikkeling, je omgeving is dat ook! Het is dus zaak om je kennis en vaardigheden op peil te houden, je leven lang. En met zo’n mooie rol als auditor is dat geen verplichting maar een verrijking!”