Ontdekken wie je bent

In de rubriek Junior versus senior gaat een nieuwkomer in het vakgebied het gesprek aan met een doorgewinterde professional. Een unieke kans om iemand die je inspireert het hemd van het lijf te vragen! Young professional Jessie Tacke trapt af en gaat in gesprek met de CEO van KPMG Nederland, Stephanie Hottenhuis. Over onder meer loopbaan, studie, tegenslag, moed en de noodzaak tot reflectie.

Een zoektocht naar je krachten

Jessie Tacke (JT): “Mensen vragen mij vaak: ‘Waar zie je jezelf over 5 of 10 jaar?’. Wist jij het antwoord op deze vraag toen je mijn leeftijd (27) had?”

Stephanie Hottenhuis (SH): “Nee, op die leeftijd wist ik dat totaal nog niet. Ik denk ook dat het bijna onmogelijk is om dat te weten als je zo jong bent. De meeste mensen hebben tijd nodig om ervaringen op te doen, kennis te verzamelen, te leren, te ontdekken en erachter te komen wat je sterker maakt. Pas als je dat hebt doorlopen, kun je nadenken over wat je gelukkig maakt en wat je purpose is. Als je jong bent moet je juist experimenteren en dingen uitproberen! Er zijn mensen met enorme talenten waarbij het op jonge leeftijd al duidelijk is dat ze bijvoorbeeld topsporter kunnen worden, maar de meesten van ons doen er langer over om te ontdekken waar ze goed in zijn en waar hun passie ligt. Gaandeweg ontdekken wat bij je past is prima, daar word je alleen maar beter van.”

JT: “Heb je het destijds zelf ook echt als een zoektocht ervaren wat je later precies wilde gaan doen?”

SH: “Ja, dat klopt. Ik ben in Bulgarije geboren. Ik kreeg de kans om via een buitenlandbeurs in Engeland te studeren en daarna in Nederland. Ik merkte dat de meeste vakken me daar wel lagen en zag dit als een enorm interessante kans om mijn nieuwsgierigheid naar internationaal werk verder te ontwikkelen. Ik dacht eraan om iets met wereldverbetering en macro-economie te gaan doen. Misschien aan de slag voor een grote ontwikkelingsbank zoals de Wereldbank of voor ontwikkelingsprojecten.”

Stephanie Hottenhuis: “Durf te experimenteren en volg je interesses. Die opgedane ervaringen lonen altijd”

SH: “Naast business heb ik ook een master in Engelse Taal en Letterkunde. Dit leek me gewoon interessant, omdat ik van literatuur en geschiedenis houd. Je zou kunnen zeggen weggegooide moeite, omdat ik hier verder niets mee heb gedaan. Achteraf gezien heb ik daar in mijn latere carrière enorm veel aan gehad, als jonge consultant, in alle communicatie en proposals, maar ook in het leren lezen van mensen, wat literatuur natuurlijk is. Wat voor leiderschap cruciaal is, is anderen meenemen. Mijn punt hier is: durf te experimenteren en volg je interesses. Die opgedane ervaringen lonen altijd.”

JT: “Wat je beschrijft klinkt voor mij erg herkenbaar. Ik had destijds hetzelfde gevoel, alsof je op jonge leeftijd al precies moet weten wat je wilt gaan doen. Na de middelbare school wist ik echt niet wat ik wilde gaan doen of waar ik goed in zou zijn. Ik had hier ook graag wat meer ruimte om te experimenteren gehad.”

SH: “Precies! Daarom wil ik meegeven om jezelf die tijd wél te gunnen. Veel collega’s en jonge mensen vragen mij om advies. Het is belangrijk om jezelf niet zo vroeg al zo’n enorme druk op te leggen, dat is nergens voor nodig. Ga ontdekken wat bij je past. Ook van een weg die later dood blijkt te lopen word je wijzer. Wees niet te onzeker, wat maakt het uit als je een jaar zogenaamd verliest? Zelf ben ik uiteindelijk niet de richting van ontwikkelingssamenwerking opgegaan, maar van de studies die ik heb gedaan, heb ik enorm veel geleerd. Ik heb een hoop mensenkennis opgedaan, want literatuur is het beschrijven van veel verschillende personages. Je leert te observeren en je leert hoe mensen denken, en dat is ook een stukje leiderschap. Waren dat dan weggegooide jaren voor mij? Nee, dat denk ik niet. Als leider heb ik daar ook nu nog enorm veel profijt van.”

Een stap in het onbekende

JT: “Vijf jaar geleden heb je de overstap gemaakt van Arcadis naar KPMG. Wat bewoog jou?”

SH: “Mijn hele carrière staat in het teken van professionele dienstverlening, daar ligt mijn interesse. Ik vind dit bijna de essentie van waarom de mensheid sterker en slagvaardiger is dan andere wezens. De mens heeft het vermogen om vergaarde kennis aan anderen over te brengen. Iedere generatie wordt weer een stap beter. Als dienstverlener zit er een soort magie in het overbrengen van kennis aan je klanten. Je moet de klant verder helpen. Dat vind ik een krachtig en inspirerend proces.”

SH: “De gereguleerde omgeving bij KPMG was voor mij betrekkelijk nieuw, met een divers stakeholderveld waaronder externe toezichthouders. De overstap zelf was voor mij een inspirerende uitdaging omdat ik bij Arcadis al op vrij jonge leeftijd in het bestuur kwam. Na een tijd heb je toch verfrissing en iets nieuws nodig. Natuurlijk is zo’n stap altijd spannend. Voordat je ergens begint is het moeilijk om in te schatten hoe het precies uit gaat pakken. Het vereist toch enige durf en moed om aan een nieuwe uitdaging te beginnen.”

JT: “Zo ervaar ik mijn start bij KPMG ook. Na mijn studie had ik niet gedacht dat ik hier terecht zou komen. Ik had toch een bepaald beeld van een Big 4-kantoor en zag mijzelf hier in eerste instantie niet werken. Toch ben ik de gesprekken aangegaan en wat voor mij vooral naar voren kwam is de persoonlijke benadering. Het zijn uiteindelijk de mensen die de organisatie maken en dat benadrukt KPMG. Dat speelde voor mij enorm mee om deze stap te zetten waar ik, twee jaar later, nog steeds enorm blij mee ben.”

SH: “De eerste tijd moet je jezelf echt oriënteren. In de onboarding heb ik twintig-plusklanten, alle mogelijke stakeholders en ook alumni van KPMG gesproken. Mijn vraag was wat KPMG nu anders maakte en steevast kreeg ik het antwoord wat jij nu benoemt: de persoonlijke benadering. Een focus op welzijn, inclusie, psychologische veiligheid. Dat zie ik als uitingen van geloof dat we onze mensen de ruimte moeten bieden om zichzelf te zijn. Samen met een duidelijke verwachting ten aanzien van het leveren van resultaten. Vrijheid van handelen en performance gaan wat mij betreft heel goed samen, ik gun het iedereen om het op zijn eigen manier te doen. Onze medewerkers zijn jonge mensen met ambitie om zichzelf in die levensfase uit te vinden. Daar voel ik de plicht om ze te begeleiden bij het reflecteren en het ontdekken om erachter te komen wie je bent.”

Jessie Tacke: “Na mijn studie had ik niet gedacht dat ik hier terecht zou komen. Ik had toch een bepaald beeld van een Big 4-kantoor, maar het zijn uiteindelijk de mensen die de organisatie maken en dat benadrukt KPMG”

Leiderschap

JT: “Heb je altijd al de ambitie gehad om een leider te worden?”

SH: “Dat niet, maar ik ben erachter gekomen door open te staan voor een nieuwe uitdaging en niet bang te zijn. Bij mijn vorige werkgever kwam ik in een omgeving waar ik opviel en al snel meer verantwoordelijkheden kreeg. Natuurlijk ben ik ook weleens onzeker geweest over wat ik precies moest bereiken, of ik de juiste dingen deed en of het mij wel zou lukken, maar ik durfde wel. Voor ik het wist was ik 34 en werd ik gevraagd om een businessunit van 37 mensen te leiden. Je verdiept je daarna verder, leert observeren, start vervolgopleidingen over leiderschap, krijgt tools aangereikt door businessscholen en vele dagelijkse ervaringen, en moet jezelf kritisch bekijken en bijschaven aan je leiderschapskant. Je maakt crisissen en successen mee. Mensen geven je feedback, wat een cadeau is.”

SH: “Leiderschap houdt in dat je interesse in mensen, impact en focus hebt en zowel mens- als resultaatgericht kunt kijken. Het is ook belangrijk om te oefenen door jezelf in verschillende situaties te plaatsen. Want iedere situatie vereist net even een ander leiderschap. Maak harde keuzen, durf fouten te maken, maar reflecteer daarna wel steeds wat je beter had kunnen doen. Dan kom je er op een gegeven moment achter dat men van je vindt dat je een leider kunt zijn en resultaten kunt behalen. Op mijn twintigste had ik dat soort gedachten in ieder geval nog niet.”

JT: “Heel mooi om dat perspectief mee te krijgen. Een eerste stap is dus experimenteren, uitproberen en het lef hebben om kansen te grijpen, wat daarna verder ondersteund kan worden door passende educatie, tools en veel oefenen?

SH: “Inderdaad. Praat met mentoren, met mensen die het in jouw ogen goed doen. Eigenlijk begin je met proberen. Stel jezelf daarna de vraag, past dit bij mij? Ik heb door de tijd ook meerdere mensen gezien waarbij het juist niet echt paste. Je hebt als leider toch te maken met een bepaalde omgeving en verwachtingen. Dat moet je wel gelukkig maken.”

Vooroordelen

JT: “Hoe was het voor jou als vrouw met een internationale achtergrond om deze carrière na te jagen?”

SH: “Ik denk dat iedere vrouw iets te bevechten en te overwinnen heeft om uiteindelijk ergens te komen. Dat is ten eerste met jezelf, je moet allerlei vragen doorwerken in je hoofd zoals werk-privébalans, red ik het met de kinderen, ben ik wel een goede moeder als ik fulltime werk? Dat voelt als een hele worsteling die je moet beslechten. In Nederland heerst er nog steeds een mentaliteit waarin de man de kostwinner is. Dat is echt heel typisch. Uiteindelijk heb ik gekozen voor waar ik gelukkig van word en wat goed voor mij voelde. Voor iedereen is die balans anders.”

SH: “Daarnaast heb ik vanzelfsprekend ook de nodige micro-agressies meegemaakt. Dingen die je meemaakt als je als one of the boys in de mannenomgeving wordt gezien. Commentaar op het uiterlijk van vrouwelijke collega’s of domme grappen. Aannamen en stereotypen dat je als vrouw een bijzonder wezen bent omdat je ook een moeder bent. Zo had ik een keer als dertiger een eindejaarsbeoordeling waarbij mijn baas, die ontzettend aardig was en mij alle kansen gaf, opmerkte dat mijn prestaties uitstekend waren, ondanks dat ik twee kinderen had. Toen heb ik teruggeschreven dat hij ook een uitstekende baas was, ondanks dat hij twee kinderen had.”

SH: “Het is een cliché. De eeuwige vraag hoe je werk en kinderen combineert en wie er dan op de kinderen past. Dergelijke vragen kreeg ik als jonge moeder continu. Pas toen ik leidinggevende werd, stopte dat. Dan houdt men er opeens wel rekening mee. Ik vind het sowieso goed als er voor dit onderwerp meer aandacht komt. Dat kun je adresseren met trainingen, en dat doen we. Maar ik denk dat, in zaken van psychologische veiligheid, het kijken naar de rol van de omstanders het effectiefst is. Het zijn juist de omstanders die een kans hebben om te reageren. Als je in een meeting ziet dat iemand in de hoek wordt gezet of een nare opmerking krijgt, zit het slachtoffer vaak in een moeilijke situatie om daar zelf iets tegen te doen. Op zo’n moment kun je als omstander je hand opsteken en rustig opmerken dat het niet oké is wat er gebeurt. Zo leert iedereen ervan en wordt onze bias minder.”

JT: “Een heftig verhaal. Ik ervaar gelukkig dat er steeds meer aandacht voor dit onderwerp is. Het lijkt me daarnaast niet makkelijk om, zeker als moeder, een goede werk-privébalans te vinden waar je zelf, maar ook je kinderen gelukkig mee zijn. Hoe heb je dat uiteindelijk aangepakt?”

Stephanie Hottenhuis: “Grijp kansen, heb ook zelfreflectie en leer van ervaringen. Ook presteren is belangrijk voor je ontwikkeling en succes”

SH: “Je moet ten eerste nadenken over je eigen balans, die is voor iedereen anders. Met twee kinderen en een fulltimebaan is het natuurlijk enorm druk. Een gezinsleven én een carrière kosten nou eenmaal tijd. Als je er gelukkig van wordt om je als professional te ontwikkelen, zien je kinderen dat ook. Ik weet niet of je een betere moeder bent als je jezelf opoffert voor je gezin door thuis te blijven. Als je kiest voor zowel een carrière als een gezin moet je wel kijken wie je daarbij kunnen ondersteunen. Soms is het nu eenmaal zo dat je hard moet rennen. Als je uitzoomt moet je voor jezelf nagaan of het een balans is die jou gelukkig maakt. Ik merk dat mijn twee volwassen zonen nu met veel liefde reflecteren dat ik er op de belangrijke momenten voor ze was. Ze hebben nooit getwijfeld aan mijn liefde voor hen.”

Advies voor de volgende generatie

JT: “Zelf ben ik nu net twee jaar in dienst bij KPMG met nog een heel carrièrepad voor me. Wat zou je mij en andere young professionals in het vak willen meegeven?”

SH: “Durf dingen uit te proberen. Grijp kansen, heb ook zelfreflectie en leer van ervaringen. Ook presteren is belangrijk voor je ontwikkeling en succes. Het is geen bijzaak. Als je mij vraagt waarom ik leider ben geworden is dat niet enkel om aardig te zijn, je moet ook dingen laten zien. Soms vergeten we dat. Het is een combinatie van proberen, los van alle vinkjes. Je hebt al een enorm privilege als je een gezond hoofd en lichaam hebt. Experimenteer en reflecteer wat een bepaalde werkervaring met je doet en of het bij je past.”

JT: “Misschien is het inderdaad niet zozeer een fout als iets niet lukt, maar zouden we het meer moeten zien als een ontdekkingsreis waarin we erachter komen wat wel, maar vooral ook wat niet bij ons past. Ook inzicht in wat niet bij je past, is waardevol voor je verdere carrière.”

SH: “Als twintiger heb je echt de tijd om te proberen. Ervaringen neem je altijd mee, ook dat is wijsheid. Recent las ik dat je later meer spijt hebt van de dingen die je niet hebt gedaan dan van de dingen die je wel hebt gedaan. Dingen die je wel hebt gedaan die niet zijn gelukt, zijn vaak geen reden tot spijt. Het zijn met name mensen die niet alles eruit hebben gehaald wat erin zat die spijt hebben. Daarom wil ik graag meegeven: heb de moed, heb het lef en durf te experimenteren!”