“Echt jezelf zijn, heerlijk!”

Met deze woorden sloot Michiel van der Pols, doorbraakcoach en voormalig officier bij het Korps Mariniers, het interview af. Een gesprek over morele moed, onzekerheid en trouw blijven aan jezelf.

Een korte terugblik graag

“Ik ben geboren in een klein dorpje in Zuid-Holland en was de derde van vier kinderen. Als kleine en gevoelige jongen had ik een imposante vader die directeur van een grote scholengemeenschap was en tevens actief in de kerk en de bibliotheek. Ik heb 12,5 jaar bij het Korps Mariniers gezeten, waarvan één jaar op Aruba, ben uitgezonden geweest naar Irak en was een aantal jaren leidinggevende van de antiterreureenheid. Rond mijn dertigste werd ik stadsmarinier van Rotterdam, waarbij ik direct verantwoording aflegde aan de burgemeester en het college. Mijn breed geformuleerde opdracht – en bijkomend mandaat – was het verbeteren van de veiligheid in de probleemwijken, samen met een integraal team professionals. Kortom, altijd met mijn poten in de klei.”

Dat klinkt als succesvol…

“Carrièretechnisch wel. Op privévlak was het echter een rommeltje. Dat heeft later in mijn leven – en na een intense periode – mijn ogen geopend. In de zoektocht naar mezelf concludeerde ik dat ik een groot deel van mezelf verstopt had en dat het nodig was een ander pad te kiezen.”

Moedig om dit zo te delen!

“Ik ben heel open over mijn privéverleden en -heden. Ik heb het vaak over de ‘binnen- en de buitenwereld’. De binnenwereld is wat er echt in je leeft, wat je voelt. Mijn binnenwereld deel ik tegenwoordig een-op-een met de buitenwereld. Als je je gevoel uitspreekt, vindt de buitenwereld daar vaak wat van. Maar wat een ander ervan vindt, is aan de ander.”

“Ik startte met ‘low profile’ mensen coachen. Dat smaakte naar meer. Ik heb toen het roer omgegooid en mijn goedbetaalde baan opgezegd”

Wil je een voorbeeld uit je privéleven geven?

“Er springen voor mij twee privésituaties uit. Ik heb mijn hart gevolgd en mijn eerste huwelijk beëindigd, ondanks het verdriet van mijn eerste partner en mijn schuldgevoel. Het tweede voorbeeld was rond mijn veertigste. Ik ben toen het gesprek met mijn vader aangegaan over hoe ik mijn jeugd ervaren heb en de relatie tussen hem en mij. Ik heb mijzelf toen voor het eerst open en kwetsbaar opgesteld. Dit gesprek heeft mij veel voldoening gegeven.”

“In de periode dat ik een ander pad opging, startte ik met ‘low profile’ mensen coachen. Dat smaakte naar meer en ik heb toen het roer om gegooid en mijn goedbetaalde baan opgezegd. Kort daarna brak de coronacrisis uit en zat ik zonder werk en inkomen. Ik heb toen mijn eerste boek De doorbraak geschreven. Vorig jaar kwam mijn tweede boek Ik zweer trouw uit, geschreven met zeven andere auteurs. Een derde boek is op dit moment in de maak.”

Wat is voor jou nog meer moed geweest?

“Als marinier heb ik veel spannende dingen gedaan. Vooral fysiek en met veel adrenaline, zoals parachutespringen. Dat vond ik destijds erg moedig en dapper van mezelf. Gedurende mijn uitzending naar Irak vond ik de moed om mijn eigen veiligheid te riskeren voor een beter leven voor anderen. En als stadsmarinier in Rotterdam durfde ik dagelijks vol in de probleemwijken met veel criminaliteit te werken. Zo keek ik toen tegen moed aan.”

Ben je ook ontrouw aan jezelf geweest als je in de spiegel kijkt?

“Ik was 26 toen ik werd uitgezonden naar Irak (2003). Als opvolgend commandant gaf ik leiding aan ongeveer 150 mariniers. Bij het debriefen na een opdracht vroeg de commandant wat ik ervan vond. Ik antwoordde: ‘Fantastisch’. We hadden immers goed werk geleverd en de opdracht naar behoren uitgevoerd, zoals een marinier betaamt. Echter, mijn gevoel gaf iets heel anders aan en ik besefte dat ik onvoldoende had nagedacht over de aanleiding en de gevolgen van de missie naar Irak. Klaarblijkelijk stond ik er – bij nader inzien – niet volledig achter, maar dat liet ik niet merken aangezien ik verantwoordelijk was voor een grote groep mariniers. Ik paste mij aan anderen aan, aan de heersende cultuur en verwachtte gedragingen. Dat ging bovenal ten koste van mijzelf.”

En wat betekent moed nu voor jou?

“Nu staat moed voor mij voor jezelf durven zijn. Als je jezelf durft te zijn, dan uit je je gevoelens van de binnenwereld net zo in de buitenwereld. Je laat je niet leiden door de angst om niet begrepen te worden of afkeuring te krijgen. Het gaat dus meer om morele moed, het vertrouwen om naar jezelf te luisteren. ‘Whatever it takes’…”

Terug naar de doorbraakcoach. Wat doet zo’n coach?

“Ik help mensen naar hun gevoel te luisteren en terug in balans te komen. De balans in de dynamiek tussen je hoofd en je hart. Inzicht in deze (on)balans zorgt ervoor dat je je gevoel volgt en datgene doet wat daadwerkelijk goed voor jou is. In een coachsessie leg ik de oorsprong, de gevolgen en de kenmerken van jouw disbalans bloot. Het wordt duidelijk op welke momenten je gestopt bent met het volgen van je gevoel. In zo’n sessie gaan we daarnaast in op het argument waarom je zo handelde, wat het je toen heeft opgeleverd en wat het je uiteindelijk ook allemaal gekost heeft.”

En wie zijn eigenlijk op zoek naar een doorbraak?

“Ik merk dat veel geüniformeerden (of daaraan gerelateerd) in mijn praktijk komen. Dat heeft te maken met mijn achtergrond bij defensie en de gemeente. Ik ken het werkveld waar deze mensen dagelijks in opereren (of hebben geopereerd), ik begrijp dus waar ze vandaan komen. Op basis van mijn levenspad – waar ik open over ben – herkennen ze hun eigen situatie. Uiteraard is iedereen welkom, maar ik zie dat 70% van de mensen die ik help, geüniformeerd is (geweest) of er affiniteit mee heeft. Wat veel van deze mensen gemeen hebben, is de overkoepelende levensvraag: wie ben ik eigenlijk?”

Levensvragen, dat is ook een rode draad in je eerste boek toch?

“In de De doorbraak staat een aantal levensvragen centraal die je zelfbeeld en de gebeurtenissen in je leven positief kunnen veranderen. Een belangrijke vraag is bijvoorbeeld in welke omgeving je opgegroeid bent. Tijdens je opvoeding en het volwassen worden, krijg je normen en waarden mee die je ‘normaal’ gaat vinden, terwijl de dynamiek in elk gezin uniek is. En dat geldt ook voor ieder kind. In sommige gezinnen behoort hard studeren en goed presteren op school tot de normale gang van zaken. Of dat je gaat voetballen, omdat alle familieleden verzot zijn op voetbal. Of je hoort elke week naar de kerk te gaan, je bent immers in een religieus nest geboren. Als kind conformeer je je hieraan. Maar de vraag is of dit allemaal wel werkelijk bij je past of dat je je aangepast hebt aan wat van jou verwacht werd.”

“Als iemand binnenkomt overheerst het denken vaak het gevoel. Iets hoort zo te zijn. Immers, zo is hij of zij (onbewust) geprogrammeerd”

Hebben mensen niet zelf de moed om zichzelf te zijn?

“Nee, het is niet zozeer dat mensen geen of onvoldoende moed hebben. Het gaat juist meer om bewustzijn en jezelf beter leren kennen. Als iemand binnenkomt overheerst het denken vaak het gevoel. Iets hoort zo te zijn. Immers, zo is hij of zij (onbewust) geprogrammeerd. Ik moet bijvoorbeeld zestig uur per week werken om een goede werknemer te zijn. Als ik dat niet doe, krijg ik geen erkenning en ben ik ongelukkig. In een doorbraaksessie probeer ik hier bewustzijn over te krijgen. Samen gaan we terug naar momenten waarop iemand gelukkig was; en vooral ook waarom iemand toen gelukkig was. Door de bewustwording van de ‘opgelegde’ gedragingen en overtuigingen trekt de ‘mist’ op en wordt duidelijk wie iemand werkelijk is en hoe je daar trouw aan kunt zijn.”

Hoe doorbreek jij die mist?

“De methodiek die ik hanteer in een doorbraaksessie is een combinatie van neurolinguïstisch programmeren (NLP) en een systemische werkwijze. Met een diepe en no-nonsense oefening van vier tot vijf uur brengt degene die in mijn praktijk komt zichzelf terug naar enerzijds fasen in zijn leven waar hij trouw aan zichzelf is geweest, en anderzijds naar situaties waarin hij niet zijn eigen gevoel heeft gevolgd. Dat is vaak emotioneel en confronterend, zowel in positieve als in negatieve zin.”

En waar ga je na zo’n sessie dan mee ‘naar huis’?

“Met een concreet actieplan waarbij de acties door de persoon zelf vanuit het hart zijn gedefinieerd. En dat kan echt van alles zijn, van het op zoek gaan naar een andere professionele ambitie, het gesprek met je partner aangaan over wat je van binnen echt voelt, of om uit te kijken naar een andere leefomgeving.”

Wat wil je eigenlijk zelf nog bereiken?

“Ik heb de ambitie om in de nabije toekomst een zogenaamd ‘time-out centrum’ op te zetten, bijvoorbeeld op een mooie, rustige plek in het groen. Daar kunnen met name geüniformeerden ‘uitrusten’ als de spreekwoordelijke emmer vol is en nagenoeg overloopt. Met de professionele hulp van experts kunnen we zo zwaardere mentale problemen voorkomen. Door rust en reflectie vinden de mensen zichzelf terug.”

En projecteer bovenstaande eens op internal audit…

“Internal auditors rapporteren over het werk en de verantwoordelijkheden van collega’s die ze wellicht dagelijks bij de koffieautomaat tegenkomen. In bepaalde gevallen moet je rapporteren dat er significante verbeteringen nodig zijn om ervoor te zorgen dat zij weer ‘in control’ zijn en blijven. Dat kan dan een vervelend gevoel geven. Besef dan dat je bovenal mens – met gevoelens en emoties – bent. Ik denk dat zowel feiten als het gevoel in een auditrapport thuishoren. Als je gevoeld hebt dat je collega’s naar beste eer en geweten hebben gehandeld en betrokkenheid hebben getoond voor het werk dat ze doen, dan denk ik dat je dit aan de auditconclusie moet toevoegen.”

Tot slot: een rechte rug of een goed gevoel?

“Allebei, niet óf maar juist én! Een rechte rug heb je nodig om trouw te zijn aan je eigen ‘binnenwereld’. Je moet stevig staan om de confrontatie met jezelf aan te kunnen gaan, je angsten te overwinnen en je niet aan de kant te laten zetten door de ‘buitenwereld’. Dan kun je echt jezelf zijn, heerlijk!”