De externe accountant over audit

Bernard Roeders en Roger Vossen komen beiden, als externe accountant van EY, bij grote en kleinere financiële instellingen de internal auditor tegen. Hoe kijkt de externe accountant aan tegen het werk van de internal auditor?

In hoeverre ondersteunt de auditfunctie het werk van de externe accountant?

“Het werk van de internal auditor is, als onderdeel van de three lines of defense, belangrijk. De internal auditor is overal en continu aanwezig binnen de organisatie en ziet dus meer dan de externe accountant. Met risico-assessments en -analyses levert de internal auditor grote input voor de richting van het werk van de externe accountant. Verder wordt de mate en wijze van interactie tussen de internal auditor en de raad van bestuur en raad van commissarissen door de externe accountant goed bekeken. Wordt de samenwerking gerespecteerd? Is er een goed besef van de toegevoegde waarde van de internal auditor? Hoe verloopt de opvolging van bevindingen? Als dit allemaal goed zit, dan geeft dat de externe accountant bevestiging ten aanzien van de controleomgeving.”

Wat vindt de externe accountant van de wijze van invulling van de taken van de internal auditfunctie?

“De taken liggen veelal op het gebied van compliance, risicomanagement, governance en de interne beheersingsomgeving. De taakopvatting van de internal auditor is breder dan die van de externe accountant en dient complementair te zijn. Waar de externe accountant stopt gaat de internal auditor qua diepgang verder en legt hij ook beter de link met de risk appetite en organisatiedoelstellingen. Aandacht voor de tweede line of defense is ook belangrijk. In hoeverre de internal auditor hier de juiste invulling aan kan geven is afhankelijk van de kwaliteit van de eerste en tweede lijn. Een goed oordeel hierover is lastig, maar voor de externe accountant erg belangrijk. Op het terrein van incidenten en fraude komt de internal auditor nog wel wat concurrentie tegen van de tweede defensielijn, hier dient de internal auditor ook eigen verantwoordelijkheid te houden.”

“Qua verantwoordelijkheden liggen de externe accountant en internal auditor dicht tegen elkaar aan”

Welke raakvlakken zijn er tussen de externe accountant en de internal auditfunctie?

“Afhankelijk van de inregeling van de internal auditfunctie zijn er diverse tot zeer veel raakvlakken. Een enkele internal auditafdeling doet veel financial audits. De externe accountant maakt hier waar vaktechnisch mogelijk, gebruik van. In zijn algemeenheid geldt dat de uitkomsten van het werk van het internal auditfunctie belangrijke aandachtspunten voor de externe accountant bieden. Qua verantwoordelijkheden liggen de externe accountant en internal auditor dicht tegen elkaar aan. Het is dan ook belangrijk dat verwachtingen en afspraken over wie wat doet, over scope en diepgang van de werkzaamheden onderling goed worden afgestemd. Voor beide beroepsgroepen geldt dat een wederkerige vertrouwensrelatie cruciaal is. Een dergelijke klik is trouwens niet te vangen in een werkprogramma.”

Voorziet u in de toekomst een verandering in de relatie tussen de externe accountant en de auditfunctie?

“De relatie tussen de internal auditor en de externe accountant zal worden verstevigd en meer diepgang krijgen. Zeker als de toezichthouder meer van de internal auditor gaat verwachten (met name bij banken). Ook zal de internal auditor bij rotaties een belangrijke taak krijgen ter beperking van het transitierisico.”

Houdt de internal auditfunctie zich naar de mening van de externe accountant bezig met de kerntaken?

“De internal auditor moet een mening hebben over de effectiviteit van de beheersmaatregelen. Ten opzichte van enkele jaren geleden zien we daar zeker een verbetering. De auditjaarplannen zijn vaak wel nog erg ambitieus, waardoor weinig ruimte is voor specifieke verzoeken vanuit het management of de raad van commissarissen. Met betrekking tot grote incidenten en fraudegevallen zal de internal auditor op afroep beschikbaar moeten zijn en over voldoende expertise en kwaliteit moeten beschikken.”

Wat is het beeld van de externe accountant aangaande de bemensing van de internal auditfunctie?

“Internal Audit is veelal kritisch en volhardend en weet zich tevens politiek en sociaal staande te houden. Dat vraagt veel van een mens en oogst daardoor veel bewondering. De internal auditfunctie wordt hier overigens in gesteund bij een goed rotatiebeleid binnen de organisatie. Mensen die vanuit de ‘business’ naar Internal Audit gaan (en vice versa), bij wijze van kweekvijver, verstevigen de bewustwording voor control. Op het gebied van specialistische expertise (zoals modelvalidaties en waarderingsvraagstukken) zien we soms nog wel een hiaat.”

Vindt u de internal auditfunctie verbeterd of verslechterd in de loop der jaren?

“De functie is duidelijk verbeterd. Mede door de ontwikkeling van frameworks, zoals COSO ERM en corporate governance. Verantwoordelijkheden en het kader waarbinnen geacteerd moet worden, zijn duidelijker. Als de internal auditor hier niet mee uit de voeten kan, dan merken externe accountant, toezichthouder en auditcommissie dit direct. Zeker ook voor de auditcommissie vormt de internal auditfunctie een belangrijke rol als ‘eyes and ears’.”

Wat is uw beeld van de skills en opleidingen van de internal auditor?

“Deze zijn goed, en niet alleen omdat veel internal auditors een achtergrond hebben bij grote accountantskantoren. IT-kennis en sociale intelligentie zijn binnen deze kritische functie goed aanwezig. Het hoofd van de afdeling zal hier wel de toon moeten zetten. Veel internal auditors zijn communicatief sterk en acteren proactief en rapporteren snel. De relevantie van het internal auditwerk neemt hierdoor ook toe.”

“Het zou in de externe accountantspraktijk een verrijking zijn als er meer internal auditors actief zouden zijn”

Kan een externe accountant een goede internal auditor zijn?

“In de basis zeker, maar niet per se. De externe accountant is technisch en procesmatig sterk, kan snel een foto maken van de situatie en kijkt met een helikopter view. De opgebouwde AO/IC-kennis drilt je zodanig dat je als internal auditor snel inzicht weet te krijgen in het object van onderzoek. Daarna komt het aan op persoonlijkheid en politieke en sociale kracht.”

Kan een internal auditor een goede externe accountant kunnen zijn?

“Ook daarvoor geldt: niet per se. Het zou in de externe accountantspraktijk een verrijking zijn als er meer internal auditors actief zouden zijn. Het brede blikveld, de focus op advisering, het gemak waarmee de internal auditor de hele organisatie doorziet en daarbij ook iets kan vinden van de efficiëntie.”

Wat is het beste dat een externe accountant kan leren van een auditor?

“Een internal auditor is in staat goed en snel te escaleren wanneer nodig. De internal auditor is in staat met lef gedoseerd hard te zijn en toch de relatie te behouden. Met doortastendheid, vaak ook omdat de internal auditor écht op de werkvloer aanwezig is, steekt hij zijn nek uit.”