Auditors for Charity

IIA legt sinds kort een verbinding tussen goededoelenorganisaties en auditors die een maatschappelijke bijdrage willen leveren. Eerste casus: Matthijs Niemeijer (Deloitte) en Petra de Bie (DNB) hielpen goededoelenorganisatie Bliss to Shine. Een gesprek met beiden, Paulien Trapman (Goede Doelen Nederland), Peter Hartog (IIA) en Arieta Hoek (Bliss to Shine) over goed doen.

Hoe ontstond het idee van Auditors for Charity?

Peter Hartog (PH): “Het idee ontstond ongeveer twee jaar geleden tijdens een gedachtewisseling met een van de partners van het IIA, in casu Deloitte. We spraken over wat we zouden kunnen op het gebeid van sustainability en maatschappelijke verantwoordelijkheid. Toen ontstond het idee om goededoelenorganisaties bij te staan met kennis en kunde van de auditors.”

PH: “Voor het IIA is het een mooie manier om maatschappelijke betrokkenheid te tonen. Tegelijkertijd is het een mooie dienst voor onze leden. Wij denken dat onze leden geïnteresseerd zijn om een bijdrage te leveren aan dit mooie initiatief. Het biedt voor onze leden de kans om leerervaring op te doen in een totaal andere omgeving. Een omgeving waar men over het algemeen toch iets anders aankijkt tegen governance, interne beheersing en control. Ons jargon is in die sector wat minder bekend. Hierdoor word je als professional uitgedaagd anders te kijken naar deze begrippen. Daarnaast is het leuk om in de keuken van een andere organisatie te kijken in een andere teamsamenstelling. Het idee is dat auditors van verschillende organisaties als team gaan opereren.”

Hoe ziet een dergelijk traject er praktisch uit?

PH: “Het IIA heeft de rol van een soort makelaar of bemiddelaar. Wij werven aan twee kanten. Enerzijds de auditors die geïnteresseerd zijn in een dergelijke opdracht. Zij worden rechtstreeks benaderd, maar ook via hun hoofd Internal Audit. We stimuleren hoofden Internal Audit om medewerkers voor dit maatschappelijk initiatief beschikbaar te stellen. Anderzijds voeren we overleg met Paulien Trapman van de branchevereniging Goede Doelen Nederland over welke charitatieve instellingen wij wellicht kunnen helpen.”

Waarom nam de uitwerking twee jaar in beslag?

PH: “Dat het van idee tot concreet concept twee jaar duurde, komt omdat wij ons eerst hebben georiënteerd op de charitatieve sector en gesprekken hebben gevoerd met brancheorganisaties. Voordat we met de branchevereniging Goede Doelen Nederland in contact kwamen, hebben we met een aantal andere brancheverenigingen gesproken. Goede Doelen Nederland is wel de grootste én het meest enthousiast gebleken over dit initiatief.”

Heeft het IIA nog ‘hulp’ gehad?

PH: “Ja, van het CBF, de onafhankelijke toezichthouder die toezicht houdt op de erkende goede doelen in Nederland. Het CBF hanteert een normenkader voor de erkenning van goede doelen. Hiermee kan een goed doel aantonen dat zij een betrouwbare organisatie is die zijn zaakjes op orde heeft. Het normenkader gaat over de missie, de doelstellingen, inkomsten en doelbesteding governance, impact en integriteit. Dat zijn nu net thema’s waar auditors verstand van hebben.”

Peter Hartog: “Hulp van auditors kan ook specifieke thema’s betreffen, denk aan risicomanagement, verhouding bestuur en toezichthouder of integriteit”

PH: “Wij zijn als IIA dankbaarheid verschuldigd aan het CBF, want zij hebben ons door middel van een training wegwijs gemaakt in het genoemde normenkader en hoe deze toegepast dient te worden. Dit normkader staat centraal in dingen die we als IIA willen doen voor goededoelenorganisaties. Dat kan zijn helpen te voldoen aan het normenkader of juist helpen met het behalen van een hoger niveau in het normenkader. Hulp van auditors kan ook specifieke thema’s betreffen, denk aan risicomanagement, verhouding bestuur en toezichthouder of integriteit.”

Hoe heeft Goede Doelen Nederland het contact met het IIA ervaren?

Paulien Trapman (PT): “Peter Hartog en Petra de Bie kwamen bij ons langs met de vraag wat ze zouden kunnen betekenen voor de goede doelen. En of wij als branchevereniging een match zouden kunnen zijn. Deze vraag kwam ons op dat moment erg gelegen. Wij hebben namelijk een type lidmaatschap dat aspirant-lid met verklaring heet. Dat houdt in dat een goededoelenorganisatie lid kan worden van Goede Doelen Nederland zónder te beschikken over de erkenning van het CBF. De organisatie moet wel de erkenning aanvragen bij het CBF.”

Wat krijgt een aspirant-lid?

PT: “Een aspirant-lid krijgt alle diensten van ons. Bij dit type lidmaatschap hoort de afspraak dat een aspirant-lid, om lid te mogen blijven, binnen een jaar de CBF-erkenning heeft behaald. Voor kleinere aspirant-leden geldt dat zij vervolgens nog twee jaar aspirant-lid mogen blijven tegen lagere kosten. Het normenkader van het CBF is voor ons een voldoende waarborg om een goededoelenorganisatie een volwaardig lidmaatschap aan te bieden. Wij vinden het heel belangrijk dat zoveel mogelijk goede doelen deze erkenning hebben. Daarom bieden wij als branchevereniging in het eerste jaar graag ondersteuning aan onze aspirant-leden.”

En de algemeen nut beogende instellingen (ANBI)?

PT: “Wij worden als branchevereniging regelmatig benaderd door instellingen die aangeven een ANBI-status te hebben. Deze status biedt fiscale voordelen, maar zegt niets over de professionalisering en integriteit van de goededoelenorganisatie zelf. We moeten regelmatig organisaties teleurstellen en wijzen op het behalen van CBF-erkenning. Voorheen was er ook een branchevereniging met de naam Nederland Filantropieland (NLFL). Deze organisatie heeft zich aangesloten bij Goede Doelen Nederland. NLFL had een kleine negentig leden, een deel zonder CBF-erkenning. Deze organisaties willen we met raad en daad bijstaan zodat ook zij de CBF-erkenning kunnen binnenslepen. Dus het contact met het IIA kwam voor ons op een heel goed moment.”

Kende u de beroepsgroep internal auditors?

PT: “Nee, ik kende de beroepsgroep niet. Dat kan ook te maken hebben met mijn functie. Ik denk dat als je deze vraag aan mijn directeur stelt, je een bevestigend antwoord krijgt. In dat kader heb ik een anekdote: aanvankelijk hebben we een aantal brancheverenigingen benaderd per mail. Een van de brancheverenigingen reageerde niet; dus belde ik. Toen moest ik uitleggen wat het IIA is, maar hij associeerde dat met accountants en bureaucratie. Hij had de mail onmiddellijk verwijderd.”

Wat doet goededoelenorganisatie Bliss to Shine?

Arieta Hoek (AH): “Wij zijn gestart in 2017. Ons doel was om in Veenendaal een jaarlijkse grootschalige verwendag te organiseren voor thuiswonende kinderen waarvan de vader, moeder, een broertje of een zusje kanker heeft. In 2018 hebben we onze eerste verwendag gehad met 287 gasten. In 2019 hebben we de laatste grote verwendag gehad met bijna 500 gasten.”

Arieta Hoek: “Het doel is om mooie herinneringen te creëren voor kinderen die iemand uit het gezin gaan verliezen aan kanker”

Na 2019 was er geen verwendag meer?

AH: “In 2020 kwam de coronacrisis. Toen hebben het roer omgegooid en zijn we onze verwendagen gaan omzetten naar kleinschalige wensdagen. Een wensdag houdt in dat we de wens vervullen van een individueel kind. Het doel is om mooie herinneringen te creëren voor kinderen die iemand uit het gezin gaan verliezen aan kanker. Dat is nu onze hoofdactiviteit. Wij hopen dat we vanaf volgend jaar ook weer onze grootschalige jaarlijkse verwendag kunnen organiseren. Ons doel voor volgend jaar is 750 gasten.

Wat zijn de ervaringen van Bliss to Shine met de hulp die Matthijs Niemeijer en Petra de Bie boden?

AH: “Wij hebben CBF-erkenning behaald. En dat is niet onbelangrijk voor ons. Ik durf wel te zeggen dat dankzij de hulp van Matthijs en Petra de aanvraag voor CBF-erkenning sneller is gegaan dan de gemiddelde termijn die daarvoor staat. Wij zijn zeer erkentelijk voor de geboden hulp.”

Wat is precies het belang van de CBF-erkenning?

AH: “Dat belang is heel groot. Het biedt enorm veel meer mogelijkheden voor fondsenwerving. De donateurs vinden het heel belangrijk om aan goede doelen te doneren die erkend zijn door het CBF. Wij merken nu al dat we meer donateurs aantrekken dan voorheen.”

Hoe is het traject bij Bliss to Shine ervaren door de auditors?

Matthijs Niemeijer (MN): “Zoals al is aangegeven hebben wij een voortraject gehad van bijna twee jaar. Wij hebben de tijd genomen om de charitatieve sector te leren kennen. Deze sector spreekt toch een andere ‘taal’ dan ik vanuit de praktijk bij Deloitte ken. Het vergt echt wel een andere mindset. Onderdeel van de voorbereiding was uiteraard ook het doorgronden en begrijpen van het normkader van het CBF. Verder hebben we vooraf goed nagedacht over hoe wij een goededoelenorganisatie praktisch kunnen helpen.”

Hoe begon het?

MN: “Petra de Bie en ik hebben een tweetal gesprekken gehad met Arieta Hoek van Bliss to Shine. Het eerste gesprek stond in het teken van kennismaking: wat Bliss to Shine precies doet en waar precies de hulpvraag lag. De hulpvraag was al vrij snel duidelijk: Bliss to Shine helpen met het behalen van CBF-erkenning. De CBF-erkenning kent een aantal smaken van erkenning. Dat heeft onder andere te maken met de omvang van een goededoelenorganisatie. Voor de kleinere organisaties zijn de normen wat simpeler dan voor hele grote organisaties waar veel geld in omgaat.”

En het tweede gesprek?

MN: “In het tweede gesprek met Arieta hebben we het normenkader gestructureerd doorgesproken. In dit gesprek hadden wij nadrukkelijk onze adviespet op. Het begint al met de interpretatie van een norm. Vervolgens is per norm de vraag wat er moet gebeuren om te voldoen aan een norm. Eerst hebben we gekeken wat er aanwezig was binnen de organisatie. Vaak zijn er al beleidsdocumenten, et cetera, die je kunt plotten op een norm. En dat is hartstikke leuk om samen te doen, want in mijn geval kom ik in de regel bij hele grote organisaties. Hoe leuk is het dan om je kennis en ervaring in te zetten bij een relatief kleine organisatie die nooit te maken zal krijgen met een internal auditor.”

MN: “Je dient niet alleen een maatschappelijk belang, maar je kunt je expertise ‘doneren’ aan een goed doel. Ik zie het echt als een donatie in de vorm van expertise. Ook het samenwerken met mensen uit een andere branche is leuk. In dit geval werkte ik met Petra de Bie samen. Het is prettig om je horizon te verbreden: je leert een andere organisatie kennen én je leert van de expertise van auditors uit een andere sector. Al met al heb ik het traject in meerdere opzichten als positief en leerzaam ervaren.

Was de wereld van goededoelenorganisaties nieuw voor u?

Petra de Bie (PdB): “Ik ken deze wereld vooral als donateur. In die zin heb ik altijd al een warm hart toegedragen aan goededoelenorganisaties, maar dat is persoonlijk. Ik moet bekennen dat ik veel geleerd heb van de casus Bliss to Shine. Op een verwendag van Bliss to Shine komen ook veel vrijwilligers. Dan zijn bijvoorbeeld integriteit en informatiebeveiliging belangrijke thema’s. Er is namelijk ook veel privacygevoelige informatie aanwezig. Bliss to Shine had een heel handboek op de plank liggen over hoe om te gaan met vrijwilligers, inclusief de Verklaring Omtrent Gedrag (VOG).”

Petra de Bie: “Het is leerzaam om te zien hoe een goededoelenorganisatie  probeert te voldoen aan de eisen. Je krijgt veel terug voor de moeite en tijd die je erin stopt”

Herkenning?

PdB: “Ik realiseerde mij dat de thema’s waarmee wij in het bedrijfsleven mee te maken hebben ook bij een goededoelenorganisaties aan de orde zijn. Het is heel mooi om te zien hoe de initiatiefnemer van een goede doelenorganisatie, in dit geval Arieta Hoek, op een professionele manier omgaat met dergelijke belangrijke thema’s. En het is leerzaam om mee te maken hoe een goededoelenorganisatie op een praktische manier probeert te voldoen aan de eisen uit het normenkader. Je krijgt veel terug voor de moeite en tijd die je erin stopt. Het is geven én nemen.”

Zijn er nog meer overeenkomsten?

PH: “De thema’s met betrekking tot de bedrijfsvoering zijn vaak identiek aan die van het bedrijfsleven, maar de context van een goededoelenorganisatie is wel anders. Ik heb ooit gewerkt voor KPMG. Daar had ik te maken met grote professionele organisaties die alle middelen hebben om de beheersing omtrent thema’s als integriteit en informatiebeveiliging optimaal op orde te hebben. Bij een goededoelenorganisatie gaat het daar primair niet om. In het geval van Bliss to Shine gaat het primair om het verzorgen van een onvergetelijke dag voor een kind dat te maken heeft met kanker in het gezin. Dáár gaat het om.”

PT: “Ik ben het helemaal eens met Peter. Tegelijkertijd weten we dat de goededoelensector onder de loep ligt en dat we een kwetsbare sector zijn. De donateurs verwachten namelijk dat een goededoelenorganisatie behoorlijk omgaat met het gedoneerde geld, en dat de directeur bijvoorbeeld niet te veel verdient. Uiteraard gaat het om de maatschappelijke impact die een goededoelenorganisatie wil maken, maar tegelijkertijd is voor het vertrouwen van de donateurs belangrijk dat een goededoelenorganisatie een bepaalde mate van professionaliteit heeft. Daarom vind ik het zo mooi dat door dit initiatief van het IIA goededoelenorganisaties op een praktische manier geholpen worden bij thema’s als integriteit. Veel goededoelenorganisaties worstelen met hoe praktisch om te gaan met dergelijke onderwerpen en te voldoen aan de normen van het CBF.”

Auditors hebben hun vaktaal en jargon. Hebben goededoelenorganisaties ook een eigen taal?

MN: “Ik denk dat het juist nodig is dat wij als auditors van ons vocabulaire afstappen. Als wij onze vaktaal en jargon gebruiken bij een goededoelenorganisatie begrijpt niemand ons. Je moet zo normaal mogelijk communiceren en vooral een flinke dosis inlevingsvermogen meebrengen. En nogmaals: je leert ontzettend veel als auditor. Het thema integriteit is al genoemd. Je kunt met je boerenverstand wel bedenken dat het belangrijk is, maar gedurende een dergelijk traject wordt duidelijk wat het concreet betekent. In het geval van Bliss to Shine maken zij soms gebruik van masseurs. Hoe weet je nu welke masseur geschikt is als vrijwilliger? Je wilt niet zomaar iemand aan een massagetafel hebben of naar een verwendag sturen.”

Matthijs Niemeijer: “Je leert ontzettend veel als auditor. Je kunt met je boerenverstand wel bedenken dat integriteit belangrijk is, maar gedurende een dergelijk traject wordt duidelijk wat het concreet betekent”

Waar kunnen auditors die geïnteresseerd zijn zich melden?

PH: “Bij het IIA-bureau wordt momenteel gewerkt aan een separate webpagina die specifiek hiervoor bedoeld is. Op deze webpagina kunnen straks zowel geïnteresseerde auditors als goededoelenorganisaties die hulp nodig hebben zich melden. Het doel is om medio 2022 deze webpagina in de lucht te hebben. We zullen hier tegen die tijd via onze reguliere communicatiekanalen aandacht aan besteden. Denk aan e-zine, onze website en social media, Audit Magazine.”

PT: “Wij willen dit uitbreiden naar onze leden die de CBF-erkenning al hebben. Ook daar zijn er onderwerpen/thema’s die voor verbetering vatbaar zijn. Ik noem in dit kader toch weer integriteit en omgaan met privacygevoelige data. Het is geen toeval dat onze cursus AVG momenteel heel populair is.”

Is het denkbaar dat het IIA in de toekomst audits gaat verzorgen voor Goede Doelen Nederland?

PH: “Voorlopig nog niet. De term audit is natuurlijk beladen met allerlei vaktechnische eisen. Daarom hanteren we die term bewust niet. En het is ook niet nodig om een goededoelenorganisatie verder te helpen.”

PdB: “Ik wil van harte de oproep doen aan vakgenoten om zich aan te melden voor Auditors for Charity. Het is in meerdere opzichten een unieke kans. Je ontwikkelt je competenties én geeft iets terug aan de maatschappij. Het geeft echt voldoening.”