Veerkracht

Toen ik in 2011 heerlijk uitgerust het bed uitrolde in het New York Palace Hotel wist ik het zeker. Thuis wilde ik ook zo’n kingsize lits-jumeaux, met precies hetzelfde matras als deze. Ze noemen de Big Apple ook wel ‘the city that never sleeps’, maar dat gaat voor mij niet op.

Ik heb gemiddeld vijf uur slaap nodig. Mijn dromen ’s nachts zijn minstens zo wild als de avonturen overdag, dus ik ben een echte woelmuis. Rollend op de helft van mijn twijfelaartje thuis, belandde ik dus wel eens op de harde planken. Maar dankzij een hele meter extra en een stevig matras, sprong ik tijdens die vakantie zo fris als een hoentje uit de pocketveren. Maar is dat de veerkracht die bedoeld wordt met het thema van dit kwartaal van Audit Magazine?

Heel letterlijk genomen is veerkracht het vermogen om de vorige stand weer in te nemen nadat iets is ingedrukt of uitgerekt. Het is ook het vermogen om – liefst vlot – te herstellen van stress en tegenslag. Iemand die mentaal veerkrachtig is, heeft het gevoel invloed te hebben op een vervelende situatie, zoals baanverlies.

Kijkend naar een pocketveer of een stuk elastiek is het natuurlijk prachtig dat zoiets na langdurig gebruik nog steeds terugkeert naar de oorspronkelijke vorm. Maar is dat wel wat je wilt als je na langdurige stress het gevoel hebt een te ver uitgerekte veer te zijn, of misschien zelfs last hebt van een gebroken elastiek. Wil je dan überhaupt weer terug naar waar je vandaan kwam? Of wil je dan juist steviger uit die strijd komen?

Wij – als homo sapiens – zijn toch niet voor niets de enige diersoort met een drie-enig brein? Wij beschikken immers over een oud reptielenbrein (de hersenstam en hypothalamus), een iets jonger zoogdierenbrein (het limbische systeem) en het menselijk brein (de neocortex). Dat laatste en tevens jongste brein zorgt ervoor dat wij kunnen nadenken en onze emoties (doorgaans) kunnen beheersen. Hierin zit ons intellect, de taalfunctie en onze ratio. In de meeste gevallen nemen we onbewust vanuit onze eerste twee breinen een besluit, dat we daarna – via ons derde menselijke brein – gaan rationaliseren.

Kijkend naar ons drie-enige brein reageren we primair op stressvolle situaties vanuit ons oude reptielenbrein. We bevriezen, we vluchten of we vechten. Je schiet bij gevaar namelijk automatisch in je survivalstand en doet dan een van die drie dingen, afhankelijk van je aangeboren voorkeur en je opvoeding.

In ons tweede brein worden emoties, sociaal gedrag en motivatie geregeld. Dit brein bouwt voort op de drift te willen ‘overleven’. Denk aan seks, zodat de soort niet uitsterft, het leven in groepen om zo minder kwetsbaar te zijn en het volgen van een sterke leider. Beslissingen die we op basis van de eerste twee breinen nemen, worden als het ware in het derde brein pas onderbouwd of ‘goedgepraat’, want in ons jongste brein zit immers de taalfunctie.

Wat mij opvalt is dat ‘de jeugd’ behorend tot Generatie Z (geboren vanaf 2001 tot 2015) en generatie Alpha (geboren vanaf 2016), veel minder veerkracht lijken te hebben dan bijvoorbeeld soortgenoten uit Generatie X (geboren tussen 1956 en 1970). Hoe leuk zou het zijn om daar nu eens een behavioral audit op los te laten? En dan vooral gericht op adviezen voor veerkrachtherstel.

Het lijkt mij namelijk fantastisch dat als ik straks oud en versleten ben, ik lieve zorg krijg van een dame of heer die dan in staat is om mij rustig op de pocketveren matras te laten vleien. Veerkracht hangt nauw samen met doelen stellen, dus dat doe ik hierbij dan maar gelijk. Het lits-jumeaux en de matras heb ik al.