Niemand is onbeperkt houdbaar, ook de CAE niet

Na bijna tien jaar besturen op Nyenrode was mijn houdbaarheid wel voorbij. Ik was me altijd al bewust van het feit dat ik een passant ben. Je begint en je weet dat het eindigt, het is net het echte leven. Natuurlijk is vooraf niet te bepalen hoe lang de periode zal zijn die tussen begin en eind ligt, maar dat die periode niet onbeperkt kan zijn moge duidelijk zijn.

Dat is in zekere zin ook geruststellend, zowel voor jezelf als voor de organisatie en de mensen die er werken. Daarmee zou het mogelijk moeten zijn om het ego zo min mogelijk vertrouwd te laten worden met het idee dat rol en functie aan jouw persoon is gekoppeld, of andersom natuurlijk. Er is altijd een zeker risico dat je jezelf te serieus gaat nemen en gaat geloven dat er geen betere voor die rol en functie is dan jij.

Ik zie in het nieuws regelmatig mensen langskomen die daarvan lijken te getuigen. Frans van Houten die als verdediging voor zijn bonus aangeeft dat ook hij lijdt onder de dalende beurskoers en dat hij toch altijd hard heeft gewerkt. Een tenenkrommende reactie waaruit blijkt dat zijn band met de realiteit niet meer op orde is. Ook Mark Rutte heeft er last van. Wellicht verblind door de wens de langstzittende premier te worden en het imago van een teflonpremier, blijft hij incidenten aan elkaar rijgen tot de optelsom ervan zijn Waterloo wordt.

Het is jammer voor beider erfenis, want die is nu bezoedeld en minder dan ze verdienen op grond van hun prestaties. Het feestje op tijd verlaten, het hoogtepunt dus, is weinigen gegeven. In die tussenliggende periode doet ieder – hopelijk – zijn best om er het beste van te maken en de situatie beter achter te laten dan toen die werd aangetroffen.

Juist ook een chief audit executive moet zich daar bewust van zijn en ik kan er over meepraten. Na zo’n kleine zes jaar de operational auditfunctie bij KLM te hebben aangestuurd, voelde ik dat het genoeg was. Niet alleen voor mezelf. Ik ging boodschappen herhalen en bovendien sloegen boodschappen niet altijd meer aan. Ik voelde ook regelmatig een déjà vu en dat kon leiden tot bedrijfsblindheid of afstomping van mijn zintuigen. Bovendien raakt de organisatie gewend aan je en leert om te gaan met je, waardoor de effectiviteit van rapportages minder wordt. Nieuwe bezems vegen schoon en verandering van spijs doet eten, u kent al die uitdrukkingen wel, ook al zijn ze natuurlijk zelden op u van toepassing.

Het is terecht dat in corporate governance codes een maximale termijn is bepaald voor commissarissen. Gek genoeg niet voor bestuurders. Ja, ze worden meestal voor vier jaar benoemd, maar mogen onbeperkt worden herbenoemd. Voor toezichthouders als commissarissen is dat niet zo. Het zou dus heel normaal moeten zijn als ook CAE’s voor vier jaar worden benoemd met de mogelijkheid nog éénmaal te worden herbenoemd en daarna wegwezen.

Het is echt beter voor u als CAE, want het houdt u scherp en draagt bovendien bij aan u zo zeer gewenste onafhankelijkheid. U hoeft zich geen zorgen te maken over uw eindigheid en uw carrière, daar is bij de start al over nagedacht. Ook door u, want u weet wat de lengte van uw periode en einddatum is. Als u dan uw werk goed heeft gedaan, vindt iedereen het jammer dat u weggaat. En dat is fijner dan wat Frans van Houten en Mark Rutte lijkt te overkomen… Dat wens ik niemand toe.