Mensenwerk

Het jaarlijkse IIA Congres in juni 2025 in het AFAS Theater in Leusden was weer een fantastisch evenement. Ruim zeshonderd deelnemers vulden het theater bijna tot de laatste stoel! Het thema ‘Impact, Innovation & Adaptability’ was passend gekozen. Er was ruimte om een groot aantal onderwerpen aan de orde te stellen. En de line up van sprekers was indrukwekkend.

De chair van IIA Global opende de eerste dag. Daarmee werd nog eens onderstreept dat onze professie verankerd is in een wereldwijde organisatie, actief in meer dan honderd landen, met 266.000 leden wereldwijd. Een breed scala aan onderwerpen kwam daarna aan de orde. Een greep:

• persoonlijke ontwikkeling van auditors en de vereiste competenties om de uitdagingen van de toekomst aan te kunnen;
• de rol van audit als coach en om veranderingen in de organisatie in gang te zetten;
• gedrag en cultuur, waarbij onder andere het integrated people proces audit (IPPA) werd gepresenteerd als tool voor het auditen van gedrag;
• digitalisering en een aanpak om digitale transformatieprojecten te reviewen.

Het onderwerp dat het meest aan bod kwam was artificial intelligence (AI). Dit fenomeen is op een aantal vlakken relevant voor internal auditors. In de eerste plaats kan de toepassing van AI ertoe leiden dat bestaande risico’s op diverse vlakken groter worden. Het is belangrijk om dit aspect in het risicobeoordelingsproces mee te nemen.

Ook het onderwerp institutionele discriminatie kwam aan de orde. Ik kan mij voorstellen dat dit risico aanzienlijk toeneemt bij een onverantwoord gebruik van AI. Daarnaast manifesteren zich mogelijk nieuwe risico’s die voorheen niet aan de orde waren. Waarschijnlijk komen risico’s gerelateerd aan non-compliance met nieuwe regelgeving dan als eerste in beeld. En ik denk dat ook reputatierisico niet mag worden onderschat.

AI is voor auditors relevant omdat het de uitoefening van ons vak drastisch zal veranderen. Zoals een van de sprekers aangaf: een beginnende auditor, die goed gebruikmaakt van AI is waarschijnlijk nu al effectiever dan een ervaren auditor die niet van AI gebruikmaakt. Op vele fronten kan AI de auditor ondersteunen bij zijn werk. De ontwikkeling die begon bij basic data analytics, via robotics, process analytics, AI, GenAI en nu Agentic AI, gaat versneld verder. Deze technische ontwikkelingen zijn zowel een kans als een bedreiging. En dat is dan weer niet nieuw.

Voor hen die deze nieuwe mogelijkheden niet willen omarmen, zijn ze een bedreiging. Zij zullen zien dat een aanzienlijk deel van hun huidige werk door GenAI zal worden overgenomen. Ook zullen ze zien dat de kwaliteit en relevantie van hun werk gaat achterlopen bij de Standaarden en verwachtingen van onze belanghebbenden. Voor degenen die wel bereid zijn zich verder te bekwamen in het gebruik van nieuwe tools ligt de wereld open om productiever te worden, met scherpere inzichten en meer impact.

Waar in het verleden vaak aanzienlijke investeringen nodig waren om nieuwe werkwijzen te introduceren, is nu GenAI juist laagdrempelig. Met beperkte maatregelen en spelregels (met waarborgen voor verantwoord gebruik) is het voor iedere auditor mogelijk om te experimenteren. En daarmee eist technische vooruitgang toch uiteindelijk weer een persoonlijke keuze: meedoen of achterblijven, de kar trekken, in de kar zitten of proberen de kar te stoppen.

Arificial intelligence of niet: ons vak blijft nog altijd ‘gewoon’ mensenwerk.