Durven we vertrouwen te geven?

Drie jaar geleden stapte ik over van de externe accountantspraktijk naar internal audit. In de audit- en samenstelpraktijk had ik al flink wat vlieguren gemaakt. Ik stond vaak naast klanten als een vertrouwde gesprekspartner. Niet alleen om te controleren, maar ook om mee te denken over processen, risico’s en verbeteringen. Daarom dacht ik dat internal audit vergelijkbaar zou zijn: iets meer intern, maar in de kern adviserend en meedenkend.

De praktijk bleek anders. Wat me opviel, was de nadruk op naleving: toetsen of processen voldoen aan wet- en regelgeving. Belangrijk, zeker. Maar ik miste de ruimte om echt met de business mee te denken. Al snel vroeg ik me af: draait onze rol enkel om controleren of zit er meer potentie in? En belangrijker: vertrouwt de organisatie ons eigenlijk wel?

Soms hoor ik dat wij de ‘rechterhand van de externe accountant’ zijn. Maar dat doet geen recht aan onze rol. We werken niet voor de accountant, maar voor de organisatie. Natuurlijk kunnen externe accountants profiteren van onze bevindingen, maar onze missie is breder: risico’s signaleren, processen verbeteren en verandering mogelijk maken. Niet om vinkjes te zetten, maar om écht waarde toe te voegen.

Wat me aan het denken zette, was een uitspraak die ik ergens las: ‘We vragen ons continu af of we anderen kunnen vertrouwen, maar zelden of zij ons kunnen vertrouwen.’ Die zin bleef hangen. Want of je nu assurance of advies geeft, uiteindelijk draait alles om vertrouwen. En dat verdien je niet met vinklijstjes, maar met je houding. Ben je benaderbaar? Sta je open? Ben je eerlijk en nieuwsgierig? Of ben je vooral bezig met fouten vinden?

Richard Chambers, voormalig voorzitter van het IIA, onderscheidt negen eigenschappen die de beste auditors kenmerken, verdeeld over drie domeinen: persoonlijk, relationeel en professioneel. Ethiek, nieuwsgierigheid en veerkracht vormen de persoonlijke basis. Relationele kwaliteiten gaan over communicatie, vertrouwen en leiderschap zonder formele macht. En professioneel draait het om kritisch denken en vakkennis. Die eigenschappen vormen geen checklist, maar een spiegel. Hoe meer we ze ontwikkelen, hoe sterker onze positie als trusted advisor. Niet omdat we die titel opeisen, maar omdat we hem verdienen door hoe we handelen.

Echte onafhankelijkheid betekent niet dat je afstandelijk blijft. Het betekent dat je de moed hebt om in te grijpen waar anderen wegkijken, om ongemak te benoemen en te helpen bij oplossingen. Alleen zo maak je het verschil.

Ik leer elke dag. Maar een ding weet ik zeker: als we willen dat mensen ons meer zien dan alleen als controleur, dan moeten we dat zelf waarmaken. Door eerlijk te zijn, door te luisteren en door te spreken als het schuurt. Want vertrouwen groeit niet in de afwezigheid van frictie, maar in hoe je ermee omgaat. Vertrouwen is echter nooit eenrichtingsverkeer. Het vraagt ook dat wij, als auditors, vertrouwen geven. Dat we de goede intenties van anderen zien, dat we openstaan voor hun verhaal, en dat we zelf transparant en eerlijk durven te zijn. Dáár ligt voor mij de echte kracht van ons vak.

Waarover verwonder jij je Livan Bicer? We lezen het graag in de volgende estafettecolumn vanuit YP’s.